Dz.U. z 2003 r. Nr 64, poz. 592
U S T A W A
z dnia 11 kwietnia 2003 r.
o kształtowaniu ustroju rolnego[1]
Art. 1.
Ustawa określa zasady kształtowania ustroju rolnego państwa przez:
1) poprawę struktury obszarowej gospodarstw rolnych;
2) przeciwdziałanie nadmiernej koncentracji nieruchomości rolnych;
3) zapewnienie prowadzenia działalności rolniczej w gospodarstwach rolnych
przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach.
Art. 2.
Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) nieruchomości rolnej - należy przez to rozumieć nieruchomość rolną w
rozumieniu Kodeksu cywilnego, z wyłączeniem nieruchomości położonych na
obszarach przeznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego na cele
inne niż rolne;
2) gospodarstwie rolnym - należy przez to rozumieć gospodarstwo rolne w
rozumieniu Kodeksu cywilnego o obszarze nie mniejszym niż 1 ha użytków
rolnych;
3) prowadzeniu działalności rolniczej - należy przez to rozumieć prowadzenie
działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej lub
zwierzęcej, w tym produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej;
4) Agencji - należy przez to rozumieć Agencję Nieruchomości Rolnych;
5) użytkach rolnych - należy przez to rozumieć grunty orne, sady, łąki
trwałe, pastwiska trwałe, grunty rolne zabudowane, grunty pod stawami i
grunty pod rowami.
Art. 3.
1. W przypadku sprzedaży nieruchomości rolnej przez osobę fizyczną lub osobę
prawną inną niż Agencja, prawo pierwokupu przysługuje z mocy ustawy jej
dzierżawcy, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
1) umowa dzierżawy została zawarta w formie pisemnej i ma datę pewną oraz
była wykonywana co najmniej 3 lata licząc od tej daty;
2) nabywana nieruchomość wchodzi w skład gospodarstwa rodzinnego dzierżawcy
lub jest dzierżawiona przez spółdzielnie produkcji rolnej.
2. O treści umowy sprzedaży nieruchomości rolnej przez osobę, o której mowa w
ust. 1, zawiadamia się dzierżawcę tej nieruchomości, jeżeli umowa dzierżawy
trwała co najmniej 3 lata od dnia jej zawarcia.
3. Jeżeli dzierżawcy przysługuje prawo pierwokupu, o którym mowa w ust. 1,
zawiadomienie, o którym mowa w ust. 2, wywołuje skutki określone w przepisach
Kodeksu cywilnego dotyczących prawa pierwokupu.
4. W przypadku braku uprawnionego do pierwokupu, o którym mowa w ust. 1, albo
niewykonania przez niego tego prawa, prawo pierwokupu przysługuje z mocy
ustawy Agencji, działającej na rzecz Skarbu Państwa.
5. Przepisów ust. 1-4 nie stosuje się, jeżeli nabywcą nieruchomości rolnej
jest:
1) spółdzielnia produkcji rolnej - w przypadku sprzedaży przez jej członka
nieruchomości rolnej stanowiącej wkład gruntowy w tej spółdzielni;
2) osoba bliska zbywcy w rozumieniu przepisów o gospodarce nieruchomościami.
6. Jeżeli przeniesienie własności nieruchomości rolnej ma na celu uzyskanie
prawa do renty strukturalnej, prawo pierwokupu przysługuje, gdy w wyniku
wykonania tego prawa zostanie spełniony warunek, o którym mowa w art. 6 ust.
2 ustawy z dnia 26 kwietnia 2001 r. o rentach strukturalnych w rolnictwie
(Dz.U. Nr 52, poz. 539).
7. Prawo pierwokupu, o którym mowa w ust. 4, nie przysługuje, jeżeli w wyniku
nabycia nieruchomości rolnej następuje powiększenie gospodarstwa rodzinnego,
jednak do powierzchni nie większej niż określona w art. 5 ust. 1 pkt 2, a
nabywana nieruchomość rolna położona jest w gminie, w której ma miejsce
zamieszkania nabywca lub w gminie sąsiedniej.
8. Jeżeli cena sprzedawanej nieruchomości rażąco odbiega od jej wartości
rynkowej, wykonujący prawo pierwokupu może, w terminie 14 dni od dnia
złożenia oświadczenia o wykonaniu prawa pierwokupu, wystąpić do sądu o
ustalenie ceny tej nieruchomości.
9. Sąd ustala cenę nieruchomości, o której mowa w ust. 8, przy zastosowaniu
sposobów jej ustalania przewidzianych w przepisach o gospodarce
nieruchomościami.
Art. 4.
1. Jeżeli przeniesienie własności nieruchomości rolnej następuje w wyniku
zawarcia umowy innej niż umowa sprzedaży, Agencja, działająca na rzecz Skarbu
Państwa, może złożyć oświadczenie o nabyciu tej nieruchomości za zapłatą
równowartości pieniężnej.
2. Jeżeli równowartość pieniężna, o której mowa w ust. 1, nie wynika z treści
umowy, równowartość tę Agencja określa przy zastosowaniu sposobów ustalania
wartości nieruchomości przewidzianych w przepisach o gospodarce
nieruchomościami.
3. Jeżeli równowartość pieniężna, o której mowa w ust. 1, wynikająca z treści
umowy rażąco odbiega od wartości rynkowej nieruchomości rolnej, stosuje się
odpowiednio art. 3 ust. 8 i 9.
4. Uprawnienie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje:
1) jeżeli w wyniku przeniesienia własności nieruchomości rolnej następuje
powiększenie gospodarstwa rodzinnego, jednak do powierzchni nie większej
niż określona w art. 5 ust. 1 pkt 2;
2) jeżeli przeniesienie własności nieruchomości rolnej następuje na rzecz:
a) spółdzielni produkcji rolnej - w przypadku nieruchomości rolnej
stanowiącej wkład gruntowy członka tej spółdzielni,
b) osoby bliskiej zbywcy w rozumieniu przepisów o gospodarce
nieruchomościami;
3) jeżeli przeniesienie własności nieruchomości rolnej następuje w wyniku
umowy z następcą, o której mowa w art. 84 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r.
o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 1998 r. Nr 7, poz. 25, Nr
106, poz. 668, Nr 117, poz. 756, z 1999 r. Nr 60, poz. 636, z 2000 r. Nr
45, poz. 531, z 2001 r. Nr 73, poz. 764, z 2002 r. Nr 113, poz. 984 oraz z
2003 r. Nr 45, poz. 391).
5. Do wykonywania uprawnienia, o którym mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio
przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące prawa pierwokupu.
Art. 5.
1. Za gospodarstwo rodzinne uważa się gospodarstwo rolne:
1) prowadzone przez rolnika indywidualnego, oraz
2) w którym łączna powierzchnia użytków rolnych jest nie większa niż 300 ha.
2. Przy ustalaniu powierzchni użytków rolnych, o której mowa w ust. 1 pkt 2,
będących przedmiotem współwłasności uwzględnia się powierzchnię nieruchomości
rolnych odpowiadających udziałowi we współwłasności takich nieruchomości, a w
przypadku współwłasności łącznej uwzględnia się łączną powierzchnię
nieruchomości rolnych stanowiących przedmiot współwłasności.
3. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio do ustalania powierzchni użytków
rolnych będących przedmiotem współposiadania na podstawie umowy dzierżawy.
Art. 6.
1. Za rolnika indywidualnego uważa się osobę fizyczną, będącą właścicielem lub
dzierżawcą nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni użytków rolnych
nieprzekraczającej 300 ha, prowadzącą osobiście gospodarstwo rolne,
posiadającą kwalifikacje rolnicze, zamieszkałą w gminie, na obszarze której
położona jest jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład tego
gospodarstwa.
2. Uważa się, że osoba fizyczna osobiście prowadzi gospodarstwo rolne, jeżeli
podejmuje wszelkie decyzje dotyczące prowadzenia działalności rolniczej w tym
gospodarstwie.
3. Uważa się, że osoba fizyczna posiada kwalifikacje rolnicze, jeżeli:
1) uzyskała wykształcenie rolnicze co najmniej zasadnicze lub wykształcenie
średnie lub wyższe, lub
2) osobiście prowadziła gospodarstwo rolne lub pracowała w gospodarstwie
rolnym przez okres co najmniej 5 lat.
4. Przy ustalaniu powierzchni użytków rolnych, o których mowa w ust. 1, stosuje
się odpowiednio przepisy art. 5 ust. 2 i 3.
Art. 7.
1. Dowodem potwierdzającym osobiste prowadzenie gospodarstwa rolnego jest
oświadczenie prowadzącego to gospodarstwo, poświadczone przez wójta
(burmistrza, prezydenta miasta).
2. Dowodem potwierdzającym posiadanie kwalifikacji rolniczych jest:
1) w przypadku, o którym mowa w art. 6 ust. 3 pkt 1 - świadectwo lub dyplom
ukończenia szkoły z uzyskanym tytułem zawodowym albo dyplom uzyskania
tytułu zawodowego lub dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe;
2) w przypadku, o którym mowa w art. 6 ust. 3 pkt 2 - oświadczenie
poświadczone przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) lub świadectwo
pracy.
3. Jako dowód, o którym mowa w ust. 2, dopuszcza się również odpowiednie
dokumenty wydane przez właściwe organy lub instytucje państw członkowskich
Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
4. Dowodem potwierdzającym zamieszkanie jest dokument określający zameldowanie
na pobyt stały w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach
osobistych.
5. Dowodem potwierdzającym spełnienie warunku określonego:
1) w art. 5 ust. 1 pkt 1 w zakresie dotyczącym powierzchni użytków rolnych
jest oświadczenie nabywcy albo uprawnionego do pierwokupu;
2) w art. 5 ust. 1 pkt 2 jest oświadczenie nabywcy albo uprawnionego do
pierwokupu, poświadczone przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta).
6. Przy zawieraniu umowy, w wyniku której następuje przeniesienie własności
nieruchomości rolnej, nabywca jest obowiązany do przedłożenia dowodów, o
których mowa w ust. 1-5, albo złożenie oświadczenia, że nie spełnia warunków
określonych w art. 5 i 6. W oświadczeniu tym należy podać łączną powierzchnię
i miejsce położenia nieruchomości rolnych, których nabywca jest właścicielem
lub dzierżawcą.
7. Dowody, o których mowa w ust. 1-5, oraz oświadczenie, o którym mowa w ust.
6, stanowią załączniki do umowy, w wyniku której następuje przeniesienie
własności nieruchomości rolnej.
Art. 8.
1. Nieruchomości rolne nabyte na podstawie art. 3 ust. 4 i art. 4 wchodzą w
skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.
2. Nieruchomość, o której mowa w ust. 1, znajdująca się w dniu wejścia w skład
Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa we władaniu innych osób na podstawie
umów, pozostaje nadal we władaniu tych osób na dotychczasowych warunkach, do
chwili zawarcia z Agencją nowych umów.
3. Jeżeli nowe umowy nie zostaną zawarte w terminie roku od dnia wejścia
nieruchomości w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, dotychczasowe
umowy wygasają.
Art. 9.
1. Czynność prawna dokonana niezgodnie z przepisami ustawy lub bez
zawiadomienia uprawnionego do prawa pierwokupu lub bez zawiadomienia Agencji,
w przypadku określonym w art. 4 ust. 1, jest nieważna.
2. Z powództwem o stwierdzenie nieważności czynności prawnej z przyczyn, o
których mowa w ust. 1, oprócz osób mających w tym interes prawny może
wystąpić Agencja.
Art. 10.
W ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93, z
późn. zm.)[2] wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 695 uchyla się § 2;
2) po art. 1070 dodaje się art. 10701 w brzmieniu:
“Art. 10701. W razie zbycia udziału w spadku obejmującym gospodarstwo rolne
stosuje się odpowiednio art. 166 oraz art. 3 i 4 ustawy z dnia 11 kwietnia
2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz.U. Nr ..., poz. ...).”.
Art. 11.
W ustawie z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów (Dz.U. z 1989 r.
Nr 58, poz. 349, z 1990 r. Nr 34, poz. 198, z 1994 r. Nr 127, poz. 627, z 1998
r. Nr 106, poz. 668, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, z 2001 r. Nr 81, poz. 875 oraz z
2002 r. Nr 25, poz. 253) wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 3 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
“1. Postępowanie scaleniowe lub wymienne przeprowadza na koszt Skarbu
Państwa, z zastrzeżeniem art. 4 ust. 2, starosta, jako zadanie z zakresu
administracji rządowej. Organem wyższego stopnia w rozumieniu Kodeksu
postępowania administracyjnego w stosunku do starosty w sprawach z tego
zakresu jest wojewoda.”;
2) w art. 4 w ust. 1 pkt 1 otrzymuje brzmienie:
“1) grunty Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, których powierzchnia
przekracza 10% projektowanego obszaru scalenia i nie mogą być racjonalnie
zagospodarowane bez scalenia,”;
3) w art. 5:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
“1. Jeżeli do racjonalnego ukształtowania gruntów wchodzących w skład
gospodarstw rolnych zachodzi potrzeba zmiany ich położenia w drodze
wzajemnej wymiany, wymiana taka może być dokonana na zgodny wniosek
właścicieli tych gruntów, a w przypadku gruntów Zasobu Własności Rolnej
Skarbu Państwa - za zgodą Agencji. Wymianą mogą być objęte również
grunty z zabudowaniami.”,
b) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
“3. W przypadku wymiany gruntów z zabudowaniami wartość budynków określa
się według wyceny dokonanej przez rzeczoznawcę majątkowego na zasadach
określonych w przepisach o gospodarce nieruchomościami, chyba że strony
uzgodnią inne zasady rozliczeń.”;
4) w art. 8:
a) ust. 5-7 otrzymują brzmienie:
“5. Dopłaty uczestnikom scalenia są wypłacane ze środków powiatu
jednorazowo, w terminie dwóch miesięcy po zakończeniu scalenia.
6. Uczestnik scalenia zobowiązany do dopłaty uiszcza ją w terminie dwóch
miesięcy po zakończeniu scalenia, na rachunek powiatu.
7. Dopłaty między uczestnikami wymiany są regulowane bezpośrednio między
nimi.”,
b) dodaje się ust. 8 i 9 w brzmieniu:
“8. Na wniosek uczestników postępowania scaleniowego grunty Zasobu
Własności Rolnej Skarbu Państwa objęte postępowaniem mogą, za zgodą
Agencji, zostać w całości lub w części rozdysponowane za dopłaty na
rzecz uczestników postępowania.
9. Do należności Agencji z tytułu dopłat stosuje się przepisy o
gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa dotyczące
sprzedaży nieruchomości rolnych.”;
5) w art. 9 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
“3. W przypadku niedokonania wyboru rady uczestników scalenia w terminie
określonym przez starostę funkcję tej rady sprawuje powołany
postanowieniem tego organu zespół, w skład którego wchodzi rada sołecka,
sołtys oraz przedstawiciel Agencji będącej uczestnikiem scalenia oraz
przedstawiciel społeczno-zawodowych organizacji rolników; w przypadku gdy
postępowaniem scaleniowym objęto grunty więcej niż jednej wsi, w skład
zespołu wchodzą sołtysi tych wsi, przedstawiciele rad sołeckich po jednym
z każdej wsi, przedstawiciel Agencji będącej uczestnikiem scalenia oraz
przedstawiciel społeczno-zawodowych organizacji rolników.”;
6) w art. 10 w ust. 1 pkt 3 otrzymuje brzmienie:
“3) przedstawiciel Agencji będącej uczestnikiem scalenia,”;
7) w art. 11 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
“3. Wartość szacunkową lasów oraz sadów, ogrodów, chmielników i innych upraw
specjalnych stanowi wartość szacunkowa gruntów, obliczona na podstawie
szacunku wykonanego w sposób określony w ust. 1 lub 2, oraz wartość
drzewostanów, drzew i krzewów, a także innych części składowych gruntów,
ustalona przez rzeczoznawcę majątkowego na zasadach określonych w
przepisach o gospodarce nieruchomościami.”;
8) w art. 17 ust. 1 i 2 otrzymują brzmienie:
“1. Grunty niezbędne na cele miejscowej użyteczności publicznej, pod ulice i
drogi publiczne oraz pod wykonane i utrzymywane na koszt Skarbu Państwa
albo przewidziane do takiego wykonania i utrzymywania urządzenia
melioracji wodnych można za zgodą Agencji wydzielać z gruntów Zasobu
Własności Rolnej Skarbu Państwa, uwzględniając uzasadnione interesy osób
korzystających z tych gruntów.
2. Jeżeli na terenie objętym scaleniem nie ma gruntów Zasobu Własności
Rolnej Skarbu Państwa, grunty na cele miejscowej użyteczności publicznej
oraz pod ulice i drogi wydziela się z gruntów uczestników scalenia, a
każdemu z nich zmniejsza się przysługujący mu obszar gruntów o część,
której wartość szacunkowa odpowiada stosunkowi wartości szacunkowej
gruntów przeznaczonych na wymienione cele do wartości wszystkich scalanych
gruntów.”;
9) w art. 34 w pkt 6 kropkę na końcu zastępuje się przecinkiem i dodaje się pkt
7 w brzmieniu:
“7) Agencji - rozumie się przez to Agencję Nieruchomości Rolnych.”.
Art. 12.
W ustawie z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami
rolnymi Skarbu Państwa (Dz.U. z 2001 r. Nr 57, poz. 603, Nr 115, poz. 1229, Nr
122, poz. 1323, Nr 154, poz. 1793 i 1800, z 2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 74, poz.
676 i Nr 155, poz. 1287 oraz z 2003 r. Nr 6, poz. 64 i Nr 49, poz. 408)
wprowadza się następujące zmiany:
1) tytuł rozdziału 2 otrzymuje brzmienie:
“Agencja Nieruchomości Rolnych”;
2) w art. 3:
a) w ust. 1 wyrazy “Własności Rolnej Skarbu Państwa” zastępuje się wyrazami
“Nieruchomości Rolnych”,
b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
“2. Nadzór nad Agencją sprawuje minister właściwy do spraw Skarbu Państwa,
a w zakresie określonym w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz pkt 7-9 oraz w
zakresie zadań określonych w przepisach o kształtowaniu ustroju rolnego
- nadzór nad Agencją sprawuje minister właściwy do spraw rozwoju wsi.”;
3) art. 6 otrzymuje brzmienie:
“Art. 6. 1. Agencja realizuje zadania wynikające z polityki państwa, w
szczególności w zakresie:
1) tworzenia oraz poprawy struktury obszarowej gospodarstw
rodzinnych,
2) tworzenia warunków sprzyjających racjonalnemu wykorzystaniu
potencjału produkcyjnego Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa,
3) restrukturyzacji oraz prywatyzacji mienia Skarbu Państwa
użytkowanego na cele rolnicze,
4) obrotu nieruchomościami i innymi składnikami majątku Skarbu
Państwa użytkowanymi na cele rolne,
5) administrowania zasobami majątkowymi Skarbu Państwa
przeznaczonymi na cele rolne,
6) zabezpieczenia majątku Skarbu Państwa,
7) inicjowania prac urządzeniowo-rolnych na gruntach Skarbu Państwa
oraz popierania organizowania na gruntach Skarbu Państwa prywatnych
gospodarstw rolnych,
8) tworzenia miejsc pracy w związku z restrukturyzacją państwowej
gospodarki rolnej,
9) wspierania działań mających na celu udzielanie pomocy byłym
pracownikom państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej i
członkom ich rodzin w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych,
a w szczególności przez przyznawanie stypendiów dzieciom byłych
pracowników, uczącym się w szkołach ponadgimnazjalnych oraz
kształcącym się w szkołach wyższych.
2. Oprócz zadań, o których mowa w ust. 1, Agencja realizuje również
inne zadania określone odrębnymi przepisami, a w szczególności
przepisami o kształtowaniu ustroju rolnego.”;
4) w art. 7:
a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
“2. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw rozwoju wsi, w drodze rozporządzenia, nadaje Agencji
statut, biorąc pod uwagę zakres jej zadań.”,
b) po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
“2a. Statut, o którym mowa w ust. 2, określa:
1) organizację wewnętrzną Agencji,
2) tryb działania Rady Nadzorczej,
3) zasady udzielania pełnomocnictw,
4) system kontroli wewnętrznej i audytu wewnętrznego,
5) sposób postępowania z mieniem niezagospodarowanym.”;
5) w art. 10 uchyla się ust. 13;
6) w art. 20 ust. 4 otrzymuje brzmienie:
“4. Środki finansowe z gospodarowania mieniem Zasobu przeznacza się na
finansowanie obciążających mienie Zasobu zadań określonych w ustawie w tym
na obsługę zobowiązań Agencji określonych w art. 20a ust. 1 i 4, a także
zadań określonych przepisami o kształtowaniu ustroju rolnego.”;
7) w art. 20c w ust. 1 w pkt 2 dodaje się lit. d w brzmieniu:
“d) koszty wykonywania przez Agencję uprawnień określonych w przepisach o
kształtowaniu ustroju rolnego,”;
8) w art. 23 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
“3. Poręczenia i gwarancje, o których mowa w ust. 2, mogą być udzielane do
80% kwoty kredytu z przeznaczeniem na nabycie nieruchomości rolnej, która
wejdzie w skład gospodarstwa rodzinnego, pod warunkiem, że wierzytelność
Agencji zostanie zabezpieczona hipoteką na nabywanej nieruchomości,
wpisaną w księdze wieczystej na pierwszym miejscu, oraz dodatkowo w inny
sposób zaakceptowany przez Agencję.”;
9) w art. 26a:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
“1. Nie pobiera się podatku od czynności cywilnoprawnych i opłaty
skarbowej w sprawach dotyczących Zasobu oraz nieruchomości nabywanych
przez Agencję na własność Skarbu Państwa.”,
b) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
“3. Agencja nie ma obowiązku uiszczania opłat w sprawach cywilnych
dotyczących mienia stanowiącego Zasób oraz w sprawach, o których mowa w
przepisach o kształtowaniu ustroju rolnego.”;
10) po art. 28 dodaje się art. 28a w brzmieniu:
“Art. 28a. 1. Sprzedaż nieruchomości rolnej przez Agencję może nastąpić,
jeżeli w wyniku tej sprzedaży łączna powierzchnia użytków rolnych
będących własnością nabywcy nie przekroczy 500 ha.
2. Przy ustalaniu powierzchni użytków rolnych, o której mowa w ust. 1,
będących przedmiotem współwłasności uwzględnia się powierzchnię
nieruchomości rolnych odpowiadających udziałowi we współwłasności
takich nieruchomości, a w przypadku współwłasności łącznej
uwzględnia się łączną powierzchnię nieruchomości rolnych
stanowiących przedmiot współwłasności.
3. Powierzchnię użytków rolnych, o której mowa w ust. 1 i 2, ustala
się na podstawie oświadczenia złożonego przez nabywcę nieruchomości
rolnej.”;
11) w art. 29:
a) ust. 3b otrzymuje brzmienie:
“3b. Agencja może zastrzec, że w przetargu mogą uczestniczyć wyłącznie:
1) osoby fizyczne spełniające warunki określone w przepisach o
kształtowaniu ustroju rolnego zamierzające utworzyć lub powiększyć
gospodarstwo rodzinne w rozumieniu tych przepisów, które są:
a) rolnikami posiadającymi gospodarstwo rolne w gminie, na obszarze
której położona jest nieruchomość wystawiana do przetargu, oraz
zamierzającymi powiększyć to gospodarstwo, lub
b) pracownikami zlikwidowanych państwowych przedsiębiorstw gospodarki
rolnej zamierzającymi utworzyć gospodarstwo, lub
c) rolnikami, którzy po dniu 31 grudnia 1991 r. sprzedali Skarbowi
Państwa nieruchomości niezbędne na cele publiczne, lub
d) członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych postawionych w stan
likwidacji lub upadłości,
2) osoby spełniające warunki do objęcia programem osadnictwa rolniczego;
3) repatrianci w rozumieniu przepisów o obywatelstwie polskim przybyli do
Rzeczypospolitej Polskiej nie wcześniej niż 6 lat przed dniem przetargu;
4) spółki utworzone przez pracowników zlikwidowanych państwowych
przedsiębiorstw gospodarki rolnej.”,
b) dodaje się ust. 5 w brzmieniu:
“5. Agencji przysługuje prawo odkupu nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa
w okresie 5 lat, licząc od dnia jej nabycia od Agencji, z ujawnieniem
tego prawa w księdze wieczystej.”;
12) w art. 31:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
“1. Jeżeli nabywca przed zawarciem umowy sprzedaży wpłaci co najmniej 20%
ceny, Agencja może rozłożyć spłatę pozostałej należności na roczne lub
półroczne raty, na okres nie dłuższy niż 15 lat.”,
b) po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
“1a. Przy rozłożeniu spłaty należności na raty Agencja stosuje
oprocentowanie, chyba że należność została ustalona w umowie według
innego miernika wartości niż pieniądz.”,
c) po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
“2a. Jeżeli nabywca nieruchomości zbędzie pod jakimkolwiek tytułem prawnym
tę nieruchomość lub jej część albo udziały w jej współwłasności przed
zapłaceniem całej należności z tytułu sprzedaży, Agencja może zażądać
zapłaty całej niespłaconej należności w wyznaczonym przez siebie
terminie.”.
Art. 13
W ustawie z dnia 29 grudnia 1993 r. o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i
Modernizacji Rolnictwa. (Dz. U. Z 1994 r. Nr 1, poz. 2, Nr 80, poz. 369 i Nr 98,
poz. 473, z 1997 r. Nr 41, poz. 255, Nr 79, poz. 484 i Nr 141, poz. 943, z 1998
r. Nr 106, poz. 668, z 2000 r. Nr 48, poz. 547, Nr 48, poz. 550 i Nr 88, poz.
983, z 2001 r. Nr 3, poz. 19, Nr 29, poz. 320, Nr 38, poz. 452, Nr 125, poz.
1363 i Nr 129, poz. 1438, z 2002 r. Nr 112, poz. 976 i Nr 143, poz. 1197) w art.
3 wprowadza się następujące zmiany:
1) w ust. 1 pkt 3 otrzymuje brzmienie:
“3) poprawy struktury agrarnej, w tym zwłaszcza tworzenia i powiększania
gospodarstw rodzinnych w rozumieniu przepisów o kształtowaniu ustroju
rolnego,”;
2) po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
“2a. Agencja realizuje zadanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, w zakresie
dotyczącym tworzenia i powiększania gospodarstw rodzinnych, w
szczególności poprzez dopłatę do oprocentowania kredytów bankowych na
zakup nieruchomości rolnych, które utworzą gospodarstwo rodzinne albo
wejdą w skład takiego gospodarstwa, z tym że kwota kredytu nie może
przekraczać 90% wartości zakupywanej nieruchomości, a okres spłaty kredytu
nie może przekraczać 20 lat.”.
Art. 14.
W ustawie z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz.U. z
1999 r. Nr 82, poz. 928, z późn. zm.)[3] wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 23 otrzymuje brzmienie:
“Art. 23. 1. Dział rozwój wsi obejmuje sprawy:
1) kształtowania ustroju rolnego państwa,
2) ochrony gruntów przeznaczonych na cele rolne,
3) scalania i wymiany gruntów, gleboznawczej klasyfikacji gruntów
oraz podziału i rozgraniczenia nieruchomości na obszarze wsi,
4) infrastruktury wsi, w szczególności:
a) melioracji, w zakresie spraw nieobjętych działem gospodarka
wodna, zaopatrzenia wsi i rolnictwa w wodę oraz oczyszczania
ścieków i gospodarki odpadami,
b) elektryfikacji i gazyfikacji w zakresie spraw nieobjętych
działem gospodarka oraz telefonizacji wsi w zakresie spraw
nieobjętych działem łączność,
c) prac urządzeniowo-rolnych na gruntach Skarbu Państwa,
5) ubezpieczenia społecznego rolników,
6) wspierania tworzenia miejsc pracy w związku z restrukturyzacją
państwowej gospodarki rolnej,
7) wspierania działań mających na celu udzielanie pomocy byłym
pracownikom państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej i
członkom ich rodzin w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych,
8) rozwoju przedsiębiorczości, w tym w szczególności podnoszenia
kwalifikacji zawodowych, wspomagania pozarolniczych form aktywności
zawodowej i gospodarczej mieszkańców wsi.
2. W zakresie ubezpieczenia społecznego rolników minister właściwy do
spraw rozwoju wsi współdziała z ministrem właściwym do spraw
zabezpieczenia społecznego.
3. Minister właściwy do spraw rozwoju wsi sprawuje nadzór nad
działalnością Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,
Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, a w zakresie spraw
wymienionych w ust. 1 pkt 1 i 4 lit. c oraz pkt 6-8 - nad
działalnością Agencji Nieruchomości Rolnych.
4. W zakresie nadzoru nad działalnością Agencji Nieruchomości Rolnych
minister właściwy do spraw rozwoju wsi współdziała z ministrem
właściwym do spraw Skarbu Państwa.”;
2) w art. 25 ust. 4 otrzymuje brzmienie:
“4. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa sprawuje nadzór nad
działalnością Agencji Nieruchomości Rolnych - z uwzględnieniem przepisów
art. 23 ust. 3 i 4.”.
Art. 15.
W ustawie z dnia 26 lipca 2001 r. o nabywaniu przez użytkowników wieczystych
prawa własności nieruchomości (Dz.U. Nr 113, poz. 1209, z 2002 r. Nr 113, poz.
984 oraz z 2003 r. Nr 3, poz. 24) art. 1 otrzymuje brzmienie:
“Art. 1. 1. Osoby fizyczne będące w dniu 26 maja 1990 r. oraz w dniu
wejścia w życie ustawy użytkownikami wieczystymi lub
współużytkownikami wieczystymi nieruchomości zabudowanych na cele
mieszkaniowe lub stanowiących nieruchomości rolne nabywają z mocy
prawa własność tych nieruchomości z dniem, w którym decyzja, o
której mowa w ust. 3, stała się ostateczna.
2. Prawo własności nieruchomości nabywają także osoby fizyczne będące
następcami prawnymi osób, o których mowa w ust. 1.
3. Decyzję o nabyciu prawa własności nieruchomości wydaje starosta - w
odniesieniu do nieruchomości Skarbu Państwa, lub wójt (burmistrz,
prezydent miasta), starosta lub marszałek województwa - w
odniesieniu do nieruchomości będącej własnością jednostki samorządu
terytorialnego.
4. Ostateczna decyzja, o której mowa w ust. 3, stanowi podstawę wpisu
do księgi wieczystej.
5. Opłaty sądowe z tytułu założenia i wpisu do księgi wieczystej prawa
własności nieruchomości nabytych na podstawie decyzji, o której mowa
w ust. 3, pokrywa Skarb Państwa.
6. Koszty pomiarów oraz opracowań geodezyjnych i kartograficznych
związanych z postępowaniem w sprawie wydania decyzji, o której mowa
w ust. 3, pokrywa Skarb Państwa.
7. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa w porozumieniu z
ministrem właściwym do spraw administracji publicznej, w drodze
rozporządzenia, określi szczegółowy tryb wydawania decyzji, o
których mowa w ust. 3.”.
Art. 16.
Do postępowań wszczętych na podstawie ustawy, o której mowa w art. 11, i
niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się
przepisy dotychczasowe.
Art. 17.
Do postępowań wszczętych na podstawie ustawy, o której mowa w art. 15, i
niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się
przepisy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.
Art. 18.
1. Ilekroć w dotychczasowych przepisach jest mowa o Agencji Własności Rolnej
Skarbu Państwa należy przez to rozumieć Agencję Nieruchomości Rolnych.
2. Z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy Agencja Nieruchomości Rolnych
staje się następcą prawnym Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa.
Art. 19.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem
art. 7 ust. 3, który wchodzi w życie z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą
Polską członkostwa w Unii Europejskiej.
----------------------------------------------------------------------------------
[1] Niniejszą ustawą zmienia się ustawy: ustawę z dnia 23 kwietnia 1964 r. -
Kodeks cywilny, ustawę z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów,
ustawę z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami
rolnymi Skarbu Państwa, ustawę z dnia 4 września 1997 r. o działach
administracji rządowej oraz ustawę z dnia 26 lipca 2001 r. o nabywaniu przez
użytkowników wieczystych prawa własności nieruchomości.
[2] Zmiany ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 1971 r. Nr 27, poz. 252, z 1976 r.
Nr 19, poz. 122, z 1982 r. Nr 11, poz. 81, Nr 19, poz. 147 i Nr 30, poz. 210,
z 1984 r. Nr 45, poz. 242, z 1985 r. Nr 22, poz. 99, z 1989 r. Nr 3, poz. 11,
z 1990 r. Nr 34, poz. 198, Nr 55, poz. 321 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr
107, poz. 464 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 17, poz. 78, z 1994 r. Nr 27,
poz. 96, Nr 85, poz. 388 i Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996
r. Nr 114, poz. 542, Nr 139, poz. 646 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43,
poz. 272, Nr 115, poz. 741, Nr 117, poz. 751 i Nr 157, poz. 1040, z 1998 r. Nr
106, poz. 668 i Nr 117, poz. 758, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22,
poz. 271, Nr 74, poz. 855 i 857, Nr 88, poz. 983 i Nr 114, poz. 1191,
z 2001 r. Nr 11, poz. 91, Nr 71, poz. 733, Nr 130, poz. 1450 i Nr 145, poz.
1638, z 2002 r. Nr 113, poz. 984, Nr 141, poz. 1176 oraz z 2003 r. Nr 49, poz.
408.
[3] Zmiany ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 43,
poz. 489, Nr 48, poz. 550, Nr 62, poz. 718, Nr 70, poz. 816, Nr 73, poz. 852,
Nr 109, poz. 1158 i Nr 122, poz. 1314 i 1321, z 2001 r. Nr 3, poz. 18, Nr 5,
poz. 43 i 44, Nr 42, poz. 475, Nr 63, poz. 634, Nr 73, poz. 761, Nr 76, poz.
811, Nr 87, poz. 954, Nr 102, poz. 1116, Nr 113, poz. 1207, Nr 115, poz. 1229,
Nr 123, poz. 1353, Nr 125, poz. 1371, Nr 126, poz. 1382, Nr 129, poz. 1441, Nr
130, poz. 1450 i Nr 154, poz. 1800 oraz z 2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 41, poz.
365, Nr 71, poz. 655, Nr 74, poz. 676, Nr 89, poz. 804, Nr 93, poz. 820, Nr
130, poz. 1112 i Nr 135, poz. 1145 oraz z 2003 r. Nr 52, poz. 450.